Η Google έχει κάθε λόγο να γιορτάζει φέτος. Ο Michel Devoret, επικεφαλής επιστήμονας του τμήματος Quantum Hardware, είναι ένας από τους νικητές του Νόμπελ Φυσικής 2025, μαζί με τον πρώην εργαζόμενο της Google John Martinis και τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια John Clarke. Και δεν είναι η πρώτη φορά που η εταιρεία ανεβαίνει στο βάθρο των κορυφαίων επιστημονικών διακρίσεων. Πέρσι, πρώην αντιπρόεδρός της πήρε Νόμπελ Φυσικής, ενώ ερευνητές του Google DeepMind μοιράστηκαν το Νόμπελ Χημείας.
Η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών τίμησε τη φετινή τριάδα για την ανακάλυψη του μακροσκοπικού κβαντικού φαινομένου της σήραγγας και της ποσοτικοποίησης ενέργειας σε ηλεκτρικό κύκλωμα. Αν αυτό ακούγεται πολύ θεωρητικό, η Google το εξηγεί πιο απλά: οι Devoret, Martinis και Clarke δημιούργησαν ένα υπεραγώγιμο ηλεκτρικό κύκλωμα με ένα ειδικό εξάρτημα που λέγεται Josephson Junction — ένα «μικροσκοπικό πέρασμα» που επιτρέπει στα ηλεκτρόνια να «πηδούν» μέσα από εμπόδια, κάτι που είναι αδύνατο στη συμβατική φυσική.
Αυτά τα πειράματα, που έγιναν τη δεκαετία του ’80, έθεσαν τις βάσεις για τους σύγχρονους κβαντικούς υπολογιστές. Τα Josephson Junctions αποτελούν σήμερα τον πυρήνα των qubits — των «κβαντικών bits» που λειτουργούν ως τα θεμελιώδη δομικά στοιχεία των κβαντικών μηχανών. Σε αντίθεση με τα απλά bits που αποθηκεύουν μόνο 0 ή 1, τα qubits μπορούν να είναι και τα δύο ταυτόχρονα, κάτι που επιτρέπει σε έναν κβαντικό υπολογιστή να εκτελεί τεράστιο όγκο υπολογισμών αστραπιαία.
Η Google επενδύει χρόνια τώρα σε αυτήν την τεχνολογία μέσω της ομάδας Quantum AI, που πέρσι παρουσίασε το κβαντικό chip Willow — ένα ακόμα βήμα προς την εποχή όπου οι υπολογιστές θα μπορούν να λύνουν προβλήματα που σήμερα μοιάζουν αδύνατα.
Όπως δήλωσε ο Olle Eriksson, πρόεδρος της επιτροπής για το Νόμπελ Φυσικής, «είναι υπέροχο να βλέπουμε πώς η εκατονταετής κβαντική μηχανική συνεχίζει να μας εκπλήσσει και να αποδεικνύει πόσο χρήσιμη είναι — αφού αποτελεί τη βάση κάθε ψηφιακής τεχνολογίας».
Η φετινή βράβευση δεν είναι απλώς ένα μετάλλιο για τη Google. Είναι μια υπενθύμιση ότι η έρευνα στο σήμερα χτίζει την τεχνολογία του αύριο και πως τα πιο δύσκολα ερωτήματα της φυσικής μπορούν τελικά να αλλάξουν τον τρόπο που χρησιμοποιούμε την τεχνολογία στην καθημερινότητά μας.
