Αξιοσημείωτη πρόοδο στις υποδομές συνδεσιμότητας gigabit, ιδίως στην κάλυψη οπτικών ινών μέχρι τις εγκαταστάσεις (FTTP) σημείωσε η Κύπρος το 2023, ενώ συγχρόνως κατέγραψε σημαντική βελτίωση όσον αφορά το ποσοστό των ειδικών ΤΠΕ στην απασχόληση. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις τουλάχιστον όσον αφορά τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες και την ηλεκτρονική υγεία.
Οι τομείς προόδου
Πιο αναλυτικά, στα δυνατά σημεία της χώρας μας ανήκουν η επίτευξη του στόχο της κάλυψης 100% των κατοικημένων περιοχών της Κύπρου το 2022. Η κάλυψη των δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας (VHCN) στην Κύπρο (77,1%) ήταν ελαφρώς χαμηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ (78,8%), αλλά η πρόσφατη μέση ετήσια αύξηση κατά 28,5% δείχνει ρυθμό προόδου σχεδόν τέσσερις φορές ταχύτερο από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 7,4%.
Στο μεταξύ, η κάλυψη VHCN των νοικοκυριών που ζουν σε αραιοκατοικημένες περιοχές (55,7%) είναι το 2023 ελαφρώς υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ (55,6%), γεγονός που καταδεικνύει επίσης την ταχεία ανάπτυξη από το 2022 (35%). Επιπλέον, η κάλυψη οπτικών ινών μέχρι τις εγκαταστάσεις (FTTP) στη χώρα μας ανέρχεται σε 77,1%, πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (64,0%), παρουσιάζοντας θετική δυναμική.
ICT specialists
Το 2023, οι ειδικοί στις ΤΠΕ αποτελούσαν το 5,4% του κυπριακού πληθυσμού που εργάζεται, πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (4,8%). Πρόκειται για αξιοσημείωτη ετήσια αύξηση της τάξης του 17,4%, πολύ πάνω από τη μέση ετήσια αύξηση της ΕΕ που είναι 4,3%.
Οι τομείς που χρήζουν βελτίωσης
Το 2023, λιγότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της Κύπρου (49,5%) είχε τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, το οποίο είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 55,6%. Επιπλέον, το ψηφιακό χάσμα εξακολουθεί να υφίσταται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες: αν και το 71,8% των νέων (16-24 ετών) διαθέτουν τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, μόνο το 59,6% στην ηλικιακή ομάδα 25-54 ετών και το 18,4 % στην ηλικιακή ομάδα 55-74 ετών διαθέτουν τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων.
Σε ότι αφορα τον τομεαα του E-health, το 2023, η Κύπρος μειώσε ελαφρώς σε σύγκριση με το 2022 (70,2%). Τα κύρια κενά είναι η αδυναμία επαλήθευσης ταυτότητας με κοινοποιημένο σύστημα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης και η υπηρεσία πρόσβασης που δεν ακολουθεί τις οδηγίες προσβασιμότητας στον ιστό. Ωστόσο, η Κύπρος κοινοποίησε σύστημα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης στην Επιτροπή το 2023.
Ο Στρατηγικός οδικός χάρτης της Κύπρου για την ψηφιακή δεκαετία
Ο οδικός χάρτης της Κύπρου δείχνει ότι η χώρα κινείται σε ορθή τροχιά για την επίτευξη των σκοπών και των στόχων της Ψηφιακής Δεκαετίας. Οριοθετεί 12 από τους 14 βασικούς δείκτες επιδόσεων (ΒΔΕ) και, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι στόχοι ευθυγραμμίζονται με τις φιλοδοξίες της ΕΕ για το 2030. Για να επιτύχει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της, η Κύπρος σχεδιάζει να διαθέσει συνολικό προϋπολογισμό (εξαιρουμένων των ιδιωτικών επενδύσεων) που εκτιμάται σε 247 εκατομμύρια ευρώ (0,8% του ΑΕΠ).
Ψηφιακά δικαιώματα
Σύμφωνα με το ειδικό Ευρωβαρόμετρο «Ψηφιακή δεκαετία 2024» που παρέχει πληροφορίες σχετικά με την αντίληψη για τα ψηφιακά δικαιώματα, μόνο το 43% των ερωτηθέντων στην Κύπρο πιστεύουν ότι η ΕΕ προστατεύει αποτελεσματικά τα ψηφιακά τους δικαιώματα, σημειώνοντας μάλιστα μείωση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2023.
Οι ανησυχίες είναι αξιοσημείωτες, με το 54% να ανησυχεί για την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο (+15 μονάδες σε σύγκριση με το 2023) και το 47% να ανησυχεί για τον έλεγχο των προσωπικών δεδομένων (+12 μονάδες). Τα ευρήματα αυτά υπογραμμίζουν την ανάγκη ενίσχυσης των ψηφιακών δικαιωμάτων σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, το 58% εκτιμά την πρόσβαση σε διαδικτυακές δημόσιες υπηρεσίες και την ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι στο διαδικτυακό περιβάλλον.
Οι ειδικές συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Στις ειδικές συστάσεις της ευρωπαϊκής επιτροπής ανά χώρα, σημειώνεται πως η Κύπρος πρέπει να βελτιώσει τις επιδόσεις της προς την επίτευξη των στόχων της Ψηφιακής Δεκαετίας, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα, την ανθεκτικότητα, την κυριαρχία και να προωθήσει τις ευρωπαϊκές αξίες και τη δράση για το κλίμα.
Παράλληλα, η χώρα μας πρέπει να διατηρήσει το ρυθμό ανάπτυξης του VCN, με ιδιαίτερη προσοχή στην προσέγγιση των υποεξυπηρετούμενων περιοχών, ενώ γίνεται μνεία για τακτική αξιολόγηση της ζήτησης της αναδυόμενης αγοράς για το υπόλοιπο μη εκχωρημένο ραδιοφάσμα στη ζώνη των 26GHz.
Τέλος, συστήνεται η εξέταση του ενδεχομένου ενίσχυσης της στρατηγικής για την ανάπτυξη των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων του πληθυσμού, ιδίως μέσω της κατάρτισης ατόμων άνω των 55 ετών.
Σε σχέση με την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών συστήνεται η εξέταση εστιασμένων μέτρων, μετά από περαιτέρω ανάλυση της μεθοδολογίας συγκριτικής αξιολόγησης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα αποτελέσματα της συγκριτικής αξιολόγησης αντικατοπτρίζουν την τρέχουσα κατάσταση των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών της χώρας.
