Η ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την κυβερνοασφάλεια των προϊόντων και υπηρεσιών στον ψηφιακό κόσμο. Το παρόν άρθρο εξετάζει την αύξηση των επιθέσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα, την ανάγκη βελτίωσης της ασφάλειας στους οργανισμούς και πώς η συμμόρφωση με τις νομοθεσίες κυβερνοασφάλειας, όπως η Οδηγία NIS2, μπορεί να περιορίσει τις ευπάθειες και να μειώσει τις απειλές.
Ορισμός της Ασφάλειας στην Εφοδιαστική Αλυσίδα
Ο όρος ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας, αναφέρεται στην προστασία του υλικού, του λογισμικού και των υπηρεσιών από τους κινδύνους που προκύπτουν από τη συνεργασία με προμηθευτές. [1] Για παράδειγμα, ένας οργανισμός μπορεί να χρησιμοποιεί εξωτερικούς προμηθευτές για υπηρεσίες τεχνολογίας και πληροφοριών (IT), λογισμικού ή υπηρεσίες νεφοϋπολογιστικής (cloud). Εάν κάποιος από τους εν λόγω προμηθευτές δεχθεί επίθεση ή παραβιαστεί ασφάλεια του, προκαλείται ένα κενό ασφαλείας που δύναται να επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα τους συνεργαζόμενους με αυτόν οργανισμούς.
Σύμφωνα με την Έκθεση 2024 Threat Landscape του ENISA (The European Union Agency for Cybersecurity), οι επιθέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα αυξήθηκαν κατά 20% από τον προηγούμενο χρόνο, με πάνω από το 62% αυτών των περιστατικών να στοχεύουν τον κώδικα στο λογισμικό των προμηθευτών, για να θέσουν σε κίνδυνο τους πελάτες τους. [3] Η αύξηση των ποσοστών σε αυτού του είδους τις επιθέσεις, αναδεικνύει τον αυξανόμενο ρόλο της εφοδιαστικής αλυσίδας ως ένα πιθανό σημείο τρωτότητας, τονίζοντας τη σημασία της προστασίας όχι μόνο των ίδιων πόρων των οργανισμών, αλλά και των προμηθευτών τους και των προϊόντων που προμηθεύονται από αυτούς.
MOVEit: Ένα Απλό Παράδειγμα Επίθεσης στην Εφοδιαστική Αλυσίδα
Ένα πρόσφατο παράδειγμα επίθεσης στην εφοδιαστική αλυσίδα είναι η επίθεση στο MOVEit (Μάιος – Ιούνιος 2023). Το MOVEit είναι λογισμικό μεταφοράς αρχείων για την ασφαλή κοινή χρήση ευαίσθητων πληροφοριών το οποίο χρησιμοποιείται από οργανισμούς. Σε αυτή την επίθεση, οι hackers εκμεταλλεύτηκαν ευπάθεια στο λογισμικό και απόκτησαν μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση στα δεδομένα δεκαέξι (16) εκατομμυρίων ανθρώπων από εκατοντάδες οργανισμούς και εταιρείες που βασίζονταν στη χρήση του MOVEit, για ασφαλή μεταφορά δεδομένων. [4]
Το συγκεκριμένο περιστατικό ανέδειξε ένα βασικό σημείο το οποίο πολλοί οργανισμοί αγνοούν. Ευπάθειες μπορεί να υπάρχουν ακόμη και στο πιο αξιόπιστο λογισμικό και μπορεί να υπάρξουν αλυσιδωτές επιπτώσεις που οδηγούν σε εκτεταμένες συνέπειες σε διαφορετικούς κλάδους.
Βασικά Σημεία για την Ενίσχυση της Ασφάλειας της Εφοδιαστικής Αλυσίδας
Διαχείριση Κινδύνων και Έλεγχος
Πρώτο και κρίσιμο βήμα για τη βελτίωση της ασφάλειας της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι να διασφαλιστεί ο ενδελεχής έλεγχος των προμηθευτών. Σύμφωνα με τον ENISA, το 61% των οργανισμών που συμμετείχαν στην έρευνα απαιτούν πιστοποιήσεις ασφάλειας από τους προμηθευτές και το 43% χρησιμοποιούν υπηρεσίες αξιολόγησης της ασφάλειας για να αξιολογήσουν τους κινδύνους της αλυσίδας εφοδιασμού τους [2]. Ακολουθώντας πρότυπα όπως το ISO 27036 (Καθοδήγηση για τις σχέσεις με τους προμηθευτές), οι οργανισμοί θα πρέπει να ορίζουν με σαφήνεια τις απαιτήσεις ασφάλειας στις συμβάσεις με τους προμηθευτές, συμπεριλαμβανόμενης της διεξαγωγής τακτικών αξιολογήσεων ασφαλείας. Είναι σημαντικό για τους οργανισμούς να αξιολογούν τις πρακτικές ασφάλειας των προμηθευτών τους, πριν συνάψουν συμφωνίες, διασφαλίζοντας ότι έχουν εφαρμόσει τα απαραίτητα μέτρα όπως η κρυπτογράφηση δεδομένων, διαχείριση ευπαθειών και έχουν πιστοποιηθεί με πρότυπα όπως το ISO 27001.
Σχέδια Αντιμετώπισης Περιστατικών
Οι οργανισμοί πρέπει να διαθέτουν σχέδια αντιμετώπισης περιστατικών (incident response plans) τα οποία θα καλύπτουν και πιθανές επιθέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα. Αυτό περιλαμβάνει διαδικασίες για την ειδοποίηση επηρεαζόμενων πελατών και συνεργατών, καθώς και την απομόνωση των συστημάτων που έχουν παραβιαστεί για να αποτραπεί η εξάπλωση της απειλής. Η Οδηγία NIS2 επιβάλλει στους οργανισμούς οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε κρίσιμους τομείς να υιοθετούν σχέδια αντιμετώπισης περιστατικών που επεκτείνονται και στους προμηθευτές, ενισχύοντας έτσι την ανθεκτικότητα έναντι επιθέσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα. [5]
Πλαίσιο Ασφάλειας Μηδενικής Εμπιστοσύνης
Η υλοποίηση μιας προσέγγισης “μηδενικής εμπιστοσύνης” (zero-trust) σημαίνει ότι κανένας χρήστης ή σύστημα – εσωτερικό ή εξωτερικό – δεν είναι αυτόματα αξιόπιστο. Όλα τα σημεία πρόσβασης, ακόμη και αυτά που προέρχονται από έμπιστους συνεργάτες, θα πρέπει να ελέγχονται διαρκώς για να μειώνονται οι κίνδυνοι μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης σε κρίσιμα συστήματα. Σύμφωνα με την καθοδήγηση του ENISA, η επαλήθευση της πρόσβασης τρίτων μερών και η εξασφάλιση κατάλληλων πρωτοκόλλων διαχείρισης ταυτότητας και πρόσβασης είναι ουσιώδους σημασίας για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων που σχετίζονται με την εφοδιαστική αλυσίδα. [2]
Προκλήσεις στη διασφάλιση της ασφάλειας της Εφοδιαστικής Αλυσίδας
Η μεγαλύτερη πρόκληση για την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας έγκειται στην εκ φύσεως πολυπλοκότητα και τη διασύνδεση της. Κάθε προμηθευτής φέρνει μαζί του τους δικούς του κινδύνους και αδυναμίες, και αυτά σε ένα τμήμα της αλυσίδας μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα του ENISA, μόνο το 47% των οργανισμών διαθέτουν προϋπολογισμό για την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας στα συστήματα τεχνολογίας πληροφοριών (IT) και λειτουργικής τεχνολογίας (OT) ICT/OT, ενώ το 76% δεν έχει ειδικούς ρόλους και αρμοδιότητες για τη διαχείριση τέτοιων κινδύνων, γεγονός το οποίο αναδεικνύει το κενό στις τρέχουσες πρακτικές ασφάλειας. Αυτό αναδεικνύει την ανάγκη οι οργανισμοί να αντιμετωπίσουν την ασφάλεια στην εφοδιαστική αλυσίδα ως ύψιστης προτεραιότητας. [2]
Η Σημασία των Προτύπων Ασφάλειας στην Εφοδιαστική Αλυσίδα σύμφωνα με την Οδηγία NIS2
Η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) 2022/255 (Οδηγία NIS2) αναδεικνύει τη σημασία της ασφάλειας της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η Οδηγία απαιτεί από τους οργανισμούς να διαχειρίζονται τους κινδύνους σε ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα, διασφαλίζοντας ότι τα πρότυπα ασφαλείας τηρούνται όχι μόνο εσωτερικά αλλά και από τους προμηθευτές τους. Η Οδηγία αποτελεί σημαντική κίνηση προς την κατεύθυνση της τυποποίησης των πρακτικών κυβερνοασφάλειας της εφοδιαστικής αλυσίδας σε ολόκληρη την Ευρώπη, διευκολύνοντας τους οργανισμούς και τις εταιρείες να κατανοήσουν και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις αυτές. [5]
Η Οδηγία ενθαρρύνει τους οργανισμούς να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της διενέργειας αξιολογήσεων κινδύνου για τους προμηθευτές τους και τη συνεργασία μαζί τους για την επίλυση πιθανών τρωτών σημείων. Επιβάλλοντας στους οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στους κρίσιμους τομείς να εφαρμόζουν ισχυρά πρότυπα ασφαλείας, η Οδηγία στοχεύει στην ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας σε όλους τους τομείς, μετριάζοντας τους κινδύνους που προκύπτουν από αδύναμους κρίκους στην εφοδιαστική αλυσίδα. [5]
Στο πλαίσιο αυτό, η Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας (ΑΨΑ) συμμετέχει ενεργά στην Ομάδα Εργασίας του NIS Cooperation Group (CG) «Risk Assessment and Supply Chain Security» και στις εργασίες της. Πιο συγκεκριμένα, η ΑΨΑ με τη συμμετοχή της στην εν λόγω Ομάδα Εργασίας θα συμβάλει στην ανάπτυξη της εργαλειοθήκης ICT Supply Chain Security. Επιπλέον, στο πλαίσιο της εναρμόνισης της εθνικής νομοθεσίας με την Οδηγία NIS2, προωθείται η τροποποίηση της περί Ασφάλειας Δικτύων και Συστημάτων Πληροφοριών (Μέτρα Ασφάλειας Φορέων Εκμετάλλευσης Βασικών Υπηρεσιών και Φορέων Κρίσιμων Υποδομών Πληροφοριών) Απόφαση του 2020 (Κ.Δ.Π. 389/2020) στην οποία θα ενσωματωθούν μέτρα για την ασφάλεια για την εφοδιαστικής αλυσίδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας θα ενισχυθεί στο πλαίσιο των δράσεων της νέας Εθνικής Στρατηγικής Κυβερνοασφάλειας, αναβαθμίζοντας περαιτέρω την προτεραιότητα που δίνεται σ’ αυτόν τον τομέα.
Επίλογος
Η ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας δεν αποτελεί απλώς μία επιλογή – έχει γίνει απαραίτητη στο σημερινό ψηφιακό κόσμο. Καθώς οι απειλές στον κυβερνοχώρο γίνονται πιο προηγμένες και στοχεύουν όχι μόνο μεμονωμένες εταιρείες αλλά ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα, οι οργανισμοί πρέπει να συνεργάζονται με τους προμηθευτές / συνεργάτες τους για να διασφαλίσουν ισχυρές πρακτικές κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την αλυσίδα. Με την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών όπως η διαχείριση κινδύνων, η συνεχής παρακολούθηση και η συμμόρφωση με οδηγίες όπως η NIS2, οι οργανισμοί μπορούν να προετοιμαστούν καλύτερα για πιθανές επιθέσεις και να προστατευθούν από αυτές. Η επένδυση ενός οργανισμού στην ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας σήμερα, διασφαλίζει τη σταθερότητα και την επιτυχία του στο μέλλον.
Πηγές
- Cybersecurity and Infrastructure Security Agency (CISA). (n.d.). Information and Communications Technology (ICT) supply chain security. Retrieved from https://www.cisa.gov/topics/information-communications-technology-supply-chain-security
- European Union Agency for Cybersecurity (ENISA). (2023). Good Practices for Supply Chain Cybersecurity.
- European Union Agency for Cybersecurity (ENISA). (2024). ENISA Threat Landscape 2024.
- Outpost24. (2023, August 23). The MOVEit hack and what it taught us about application security. BleepingComputer. Retrieved from https://www.bleepingcomputer.com/news/security/the-moveit-hack-and-what-it-taught-us-about-application-security/
- European Union. (2022). Directive (EU) 2022/2555 of the European Parliament and of the Council of 14 December 2022 on measures for a high common level of cybersecurity across the Union, amending Regulation (EU) No 910/2014 and Directive (EU) 2018/1972, and repealing Directive (EU) 2016/1148 (NIS2 Directive).
